Over het museum

Een fascinerende reis door de kunsthistorie

Wist u dat de Hermitage Amsterdam tot in 2017 al meer dan dertig tentoonstellingen heeft geopend? Met objecten uit de oudheid, maar ook hoogtepunten uit de moderne kunst. Hieronder ziet u een overzicht van alle tentoonstellingen die sinds 2009 te zien waren. Wilt u meer weten of zoekt u meer informatie over de tentoonstellingen? Stuur dan een mail naar pressoffice@hermitage.nl. 

Aan het Russische hof. Paleis en Protocol in de 19de eeuw

De vorstelijke en feestelijke openingstentoonstelling van de Hermitage Amsterdam was geheel gewijd aan het Russische hof in de negentiende eeuw. Bezoekers waanden zich in de tijd van de laatste zes Romanov-tsaren, die hun residentie hadden in het Winterpaleis, aan de Neva-rivier in St.-Petersburg.

De tentoonstelling omvatte het gehele gebouw. De grote zalen waren ingericht rond twee belangrijke aspecten van het rijke hofleven: het hofprotocol en het hofbal. In de Audiëntiezaal, waar alles volgens protocol verloopt, kon u staatsiejaponnen, hofkostuums en de beroemde Romanov-troon bewonderen. In de Balzaal was u te gast op een wervelend dansfeest. Daar waren overweldigende kostuums en ontelbare schitterende accessoires te bewonderen. De kabinetten naast de grote zalen vertelden u alles over St.-Petersburg, de tsaren, hun familie, de ceremonies en de feesten.

Matisse tot Malevich. Pioniers van de moderne kunst uit de Hermitage

6 maart – 17 september 2010
375.000 bezoekers
Topstukken van Matisse, Picasso, Van Dongen, De Vlaminck, Derain en nog vele andere tijdgenoten schitterden in de tentoonstelling Matisse tot Malevich. Pioniers van de moderne kunst uit de Hermitage. Circa 75 schilderijen waren geselecteerd uit de Hermitage St.-Petersburg, die een van de mooiste collecties Franse schilderkunst ter wereld uit het begin van de twintigste eeuw herbergt. Behalve de wereldberoemde Franse meesters waren ook even beroemde Russische tijdgenoten als Malevich en Kandinsky vertegenwoordigd. Deze kunstenaars gelden met elkaar als de pioniers van het modernisme. Bijna alle getoonde werken behoorden tot de vaste presentatie in St.-Petersburg. De meeste komen oorspronkelijk uit de Moskouse verzamelingen van Morozov en Sjtsjoekin. Het is voor het eerst dat deze omvangrijke collectie avant-garde meesterwerken in Nederland getoond werd. In de tentoonstelling kreeg het ontstaan van de moderne kunst als kunsthistorisch verschijnsel aandacht, maar vooral ook de bezieling van de kunstenaars zelf , toen zij aan het begin van de vorige eeuw een revolutie in de kunst ontketenden, een cruciaal moment in de kunstgeschiedenis.

De onsterfelijke Alexander de Grote. De mythe, de werkelijkheid, zijn reis, zijn erfenis

18 september 2010 – 18 maart 2011
215.000 bezoekers
Geen vorst uit de oudheid spreekt zo tot de verbeelding als Alexander de Grote (356 v. Chr. – 323 v. Chr.; koning vanaf 336 v. Chr.). Vanaf zijn vroege jeugd wist hij de mensen om hem heen te inspireren. Tijdens zijn veldtochten naar het Oosten ging Alexander op zoek naar de oorsprong van Dionysos. Volgens de oude Grieken was die afkomstig uit het exotische Oosten, mogelijk India. Alexander reisde Dionysos na en kwam in contact met vele landen: Egypte, Syrië, Bactrië, Perzië, India en Mongolië. Overal stichtte hij nieuwe hoofdsteden die hij alle Alexandrië noemde. Hij liet een spoor van Griekse cultuur achter: het hellenisme.

Zijn naam en faam bleven bestaan, ook na de oudheid. Voor vele Europese, Russische en islamitische vorsten was hij een lichtend voorbeeld. Schilderijen, wandtapijten en toegepaste kunst toonden leven en geschiedenis van Alexander. In de tentoonstelling kwamen al deze aspecten aan bod, met voorwerpen vanaf de klassieke oudheid tot in de moderne tijd, van westerse en niet-westerse oorsprong.

Glans en glorie. Kunst van de Russisch-orthodoxe kerk

19 maart – 16 september 2011
110.000 bezoekers
Glans en glorie bood, met ruim 300 religieuze kunstobjecten, voor het eerst een overzicht van de eeuwenoude mystieke en artistieke tradities van de Russisch-orthodoxe Kerk. Iconen, frescofragmenten, kostuums, schilderijen, historische boeken en gouden en zilveren attributen uit de christelijke eredienst zijn de tastbare bewijzen van deze lange en rijke religieuze traditie. De Byzantijnse oorsprong en traditie, de kerkelijke feestdagen, met het paasfeest als hoogtepunt, en de tsaren en hun kerk 'aan huis' waren thema's in de tentoonstelling. Een indrukwekkende iconostase, bijzondere veertiende-eeuwse fresco's uit Pskov en heel veel prachtige iconen uit de Hermitage St.- Petersburg en andere beroemde Russische collecties waren voor het eerst te zien in Nederland.

Rubens, Van Dyck & Jordaens. Vlaamse schilders uit de Hermitage

17 september 2011 – 15 juni 2012
230.000 bezoekers
Uit de collectie Vlaamse kunst van de Hermitage St.-Petersburg kwam een magistraal overzicht van 75 schilderijen en circa 20 tekeningen, waaronder talrijke meesterwerken van de grote drie van de Antwerpse school: Peter Paul Rubens, Anthonie van Dyck en Jacob Jordaens en werken van bekende tijdgenoten.
Peter Paul Rubens (1577–1640), de meest invloedrijke zeventiende-eeuwse Vlaamse schilder, maar ook diplomaat en verzamelaar, was een fenomeen in zijn tijd. Zowel zijn religieuze als zijn profane werken illustreren Rubens' ongeëvenaarde talent. Een van de hoogtepunten was de beroemde Kruisafneming (ca. 1618), waarin Rubens overtuigend en vol dramatiek het lijden van Christus uitbeeldde. Dit schilderij was niet eerder uitgeleend.
Zijn navolgers Anthonie van Dyck (1599–1641), Rubens' beste leerling, en de derde grote meester van de Vlaamse school, Jacob Jordaens (1593–1678) toonden met hun geraffineerde portretten en grote historiestukken de sprankelende Vlaamse levenslust. 

Impressionisme: sensatie & inspiratie. Favorieten uit de Hermitage

16 juni 2012 – 27 januari 2013
225.000 bezoekers
Met Impressionisme: sensatie & inspiratie toonde de Hermitage Amsterdam de wereldberoemde impressionisten uit de omvangrijke collectie van het Staatsmuseum de Hermitage St.-Petersburg in hun context. Topstukken van baanbrekers als Claude Monet, Pierre-Auguste Renoir, Alfred Sisley en Camille Pissarro waren te zien samen met werk van andere invloedrijke Franse schilders uit de tweede helft van de negentiende eeuw als Eugène Delacroix en Jean-Léon Gérôme. Het contrast tussen de verschillende kunststromingen was een belangrijk aspect van de tentoonstelling. Zo wordt de ‘sensatie’ van het impressionisme zichtbaar en concreet; de stroming die een nieuw tijdperk zou inluiden. Alle schilderijen, tekeningen en beeldhouwwerken komen uit de collectie van de Hermitage St.-Petersburg. Een dergelijk veelzijdig overzicht uit deze periode is zelden in Nederland te zien. Spectaculair was het transport van De Dans, het enorme doek van Henri Matisse.

 Vincent. Het Van Gogh Museum in de Hermitage Amsterdam

29 september 2012 – 25 april 2013
Het Van Gogh Museum liet de werken van Vincent van Gogh uit eigen collectie op een geheel nieuwe manier zien gedurende het tijdelijke verblijf in de Hermitage Amsterdam. Circa 75 belangrijke schilderijen, een selectie brieven, werken op papier en objecten worden zodanig tentoongesteld dat de bezoeker de persoonlijke zoektocht volgt van Vincent van Gogh (1853-1890) naar de kern van zijn kunstenaarschap. De thema’s die de kunstenaar zelf gebruikte als leidraad voor zijn ontwikkeling vormden de basis van de presentatie Vincent. Het Van Gogh Museum in de Hermitage Amsterdam.

Peter de Grote. Een bevlogen tsaar

9 maart 2013 – 13 september 2013
196.000 bezoekers
2013 stond in het teken van de lange relatie tussen Rusland, Nederland en Amsterdam. De grachtengordel van Amsterdam inspireerde tsaar Peter de Grote tot de aanleg van St.-Petersburg. Het jubileumjaar 2013 ging in de Hermitage Amsterdam van start met de grote tentoonstelling over tsaar Peter de Grote, de vernieuwer van Rusland. De tentoonstelling kende vele hoogtepunten, zoals de opening op 8 maart door – toen nog – prins Willem-Alexander, een van zijn laatste officiële handelingen als Prins van Oranje. Grote belangstelling van het publiek en de media kregen ook het bezoek op 8 april door de koningin en de Russische president, de opening van de mbo-scholenexpositie over vakmanschap door minister Bussemaker, de viering van de geboortedag van Peter de Grote en de toneelvoorstelling Zomergasten in de binnentuin.

Russisch atelier aan de Amstel. 10 hedendaagse kunstenaars

23 november 2013 – 5 januari 2014
Op zaterdag 23 november opende De Hermitage Amsterdam de expositie Russisch atelier aan de Amstel. 10 hedendaagse kunstenaars. De expositie, die samenviel met de afsluiting van het Nederland-Ruslandjaar, toonde recent werk van tien kunstenaars die hun roots hebben in Rusland maar al enige tijd wonen en werken in Nederland. In hun kunst worden verschillende thema’s belicht, zoals het soms nomadische internationale bestaan van de hedendaagse kunstenaar, migratie, de schakeling tussen twee werelden, herinneringen aan de tijd in Rusland en vragen rond identiteit. Onder de werken van Andrei Roiter, Slava & Marta, Gluklya, Marina Chernikova, Tatyana Yassievich, Masha Trebukova, Asia Komarova, Irina Popova en Julia Winter waren schilderingen, fotografie, installaties en video’s. Ook te zien waren video-interviews met alle betrokken kunstenaars over hun ervaringen in Nederland; in hoeverre werken de herinneringen aan hun moederland door in hun kunst?

Gauguin Bonnard Denis. Een Russische liefde voor Franse kunst

14 september 2013 – 28 februari 2014
182.000 bezoekers
Drie grote namen uit de Franse schilderkunst eind negentiende en begin twintigste eeuw: Gauguin, Bonnard en Denis. Na de doorbraak van het impressionisme zochten zij naar nieuwe artistieke wegen. De ongrijpbare Paul Gauguin (1848-1943) was de inspiratiebron voor de introverte Pierre Bonnard (1867-1947) en de theoreticus Maurice Denis (1870-1943). De laatste twee verenigden zich kortstondig met een aantal andere kunstenaars (zoals Vallotton en Vuillard) onder de naam les Nabis, wat in het Hebreeuws ‘profeten’ betekent. In tegenstelling tot de impressionisten, die vooral momentopnames van het licht in de natuur probeerden te vatten, legden de Nabis de nadruk op kleur, gevoel, symbool en verbeelding. Hun werk was al snel geliefd in Paris, maar ook in Moskou.
Hoogtepunten in de tentoonstelling waren onder andere de geheel gereconstrueerde muzieksalon van Ivan Morozov, spectaculair gedecoreerd met originele panelen van Maurice Denis, en de triptiek van Pierre Bonnard Méditerrannée, ook gemaakt voor het huis van Morozov. De tentoonstelling was ook het toneel van een bijzonder uitgebreid muziekprogramma. Er werden wekelijks concerten gegeven met muziek van Franse en Russische componisten, in totaal liefst 43 keer. Er werden composities gespeeld van onder anderen Rachmaninov, Ravel, Debussy, Tsjaikovski en Prokofjev. 

Expeditie Zijderoute. Schatten uit de Hermitage

1 maart – 5 september 2014
De tentoonstelling Expeditie Zijderoute voerde het publiek naar lang verdwenen beschavingen langs de legendarische Zijderoute. Te zien waren ruim 250 objecten met een zeldzame schoonheid, zoals muurschilderingen, boeddha’s, kostbaarheden van zijde, zilver, glas, goud, terracotta, die zijn opgegraven door Russische expedities in de negentiende en twintigste eeuw. De bezoeker trad in de voetsporen van de ontdekkers, die de wegen in kaart brachten van de koningen en kooplieden in de vroege middeleeuwen, tot aan de eerste boeddhistische monniken van voor onze jaartelling. Net als de karavanen, die eeuwen geleden onherbergzame streken doorkruisten, langs koningssteden, kloosters en oases, legt de bezoeker zelf de handelsroutes af - van west naar oost of van oost naar west - en ontdekt ongelofelijke antieke schatten. Een van de vele topstukken in de tentoonstelling was de ruim negen meter lange muurschildering van een godheid in gevecht met roofdieren, uit het koningspaleis in Varakhsha (7de–8ste eeuw, huidig Oezbekistan). Nooit eerder verliet deze trots de Hermitage, maar de schildering was na de restauratie, mogelijk gemaakt door crowdfunding onder de Vrienden van de Hermitage, ruim zes maanden te zien in Amsterdam.

Dining with the Tsars. Breekbare schoonheid uit de Hermitage

6 september 2014 – 1 maart 2015
158.000 bezoekers 
In het jaar dat de Hermitage Amsterdam haar vijfjarig bestaan aan de Amstel vierde, opende de lustrumtentoonstelling Dining with the Tsars. Breekbare schoonheid uit de Hermitage. Aan de hand van acht porseleinen en creamware serviezen uit de Hermitage St.-Petersburg, acht pronkserviezen, afkomstig van toonaangevende fabrieken als Meissen, Wedgwood, Sèvres en Gardner, werden de bals en banketten van het tsarenhof beleefd. Bezoekers waanden zich te gast, alsof ze in bezit waren van een keizerlijke uitnodiging, de trappen van het Winterpaleis bestegen, de etiquetteregels leerden, zich opmaakten voor het officiële bezoek. Vervolgens maakten zij hun entree in de grote zaal waar de serviezen feestelijk waren opgesteld.
In december 2014 organiseerde de Hermitage Wie dekt de mooiste dinertafel van Nederland, de tafeldekwedstrijd met drie prachtige winnende inzendingen.

Hollanders van de Gouden Eeuw

Vanaf 29 november 2014
Dertig reusachtige groepsportretten uit de 17de eeuw afkomstig uit de collecties van het Amsterdam Museum en het Rijksmuseum, voor het eerst samen in de Hermitage Amsterdam. Het zijn de ‘broers en zussen ‘van De Nachtwacht van Rembrandt van Rijn. Ze zijn uniek in de wereld en vanwege hun grote formaat zelden te zien. Zie hoe regenten, schutters en kooplieden van allerlei rangen, standen en religies, gebroederlijk naast elkaar staan. Rembrandts ‘Anatomische les van Dr. Deijman’ en schuttersportretten van onder meer Govert Flinck en Nicolaes Pickenoy zijn slechts enkele voorbeelden van topstukken die in Hollanders van de Gouden Eeuw te zien zijn. Daarnaast laten moderne groepsportretten, gemaakt door fotograaf Taco Anema, voorbeelden van de tegenwoordige Nederlandse bestuurscultuur zien.

Samen illustreren zij het verhaal van het voor Nederland zo typerende collectieve burgerschap. Zij houden de hedendaagse Nederlandse samenleving als het ware een spiegel voor. Want de onderlinge verhoudingen van toen liggen aan de basis van de hedendaagse normen en omgangsvormen.

Alexander, Napoleon & Joséphine. Een verhaal van vriendschap, oorlog en kunst uit de Hermitage 

28 maart – 8 november 2015
160.000 bezoekers
In het jaar dat de slag bij Waterloo van 1815 in heel Europa wordt herdacht zette de Hermitage Amsterdam de klok terug naar de beslissende jaren vóór Waterloo, de tijd van Napoleon Bonaparte en twee heel bijzondere en verschillende tijdgenoten: zijn grote liefde Joséphine en tsaar Alexander I, zijn vriend en vijand.
Vriendschap, oorlog, liefde en politiek stonden centraal, maar ook Joséphines grootse kunstcollectie, met onder andere Hollandse en Italiaanse meesters als Potter, Van der Werff, Luini en Canova. Bezoekers  maakten het meeslepende verhaal mee van dit illustere drietal. Ze konden rondwaren in Chateau Malmaison, de ontberingen voelen tijdens de Russische veldtocht van 1812 en de oversteek van de Berezina, en Joséphines kunstverzameling zien. Napoleons dodenmasker deed velen huiveren.
Hoogtepunten in de programmering waren de samenwerking met de Hortus Botanicus, die gelijktijdig de tentoonstelling Joséphine, een keizerrijk in een tuin organiseerde, de plaatsing van de grootste Waterloo-maquette van Nederland tijdens de 200 jaar Waterloo-herdenkingen, en de lezing van Adam Zamoyski over zijn boek, 1812. 

Spaanse Meesters uit de Hermitage. De wereld van El Greco, Ribera, Zurbarán, Velázquez, Murillo & Goya

28 november 2015 – 29 mei 2016
166.000 bezoekers en gasten
In de tentoonstelling Spaanse Meesters uit de Hermitage zagen bezoekers een voor Nederland zeldzaam overzicht van Spaanse kunst, uit de collectie van de Hermitage St.-Petersburg. Meer dan zestig meesterwerken, naast een schat aan grafiek en werken van toegepaste kunst: niet eerder was in Nederland zo’n breed overzicht te zien van Spaanse kunst, die ook nauwelijks in Nederlandse museumcollecties vertegenwoordigd is. Er bevonden zich topstukken onder als De apostelen Petrus en Paulus van El Greco (1587–92), Velázquez’ Portret van graaf-hertog Olivares (ca. 1638), Murillo’s Onbevlekte Ontvangenis (ca. 1680) en Goya’s Portret van de actrice Antonia Zárate (1810–11), naast schilderijen van leerlingen en latere schilders, tot en met Picasso. Samen vertelden ze van de opkomst en glorie van de Spaanse kunst, de Gouden Eeuw, waarvan de invloed tot in de moderne tijd zou reiken.
De tentoonstelling werd geopend door prinses Beatrix. Nieuw was de gratis audiotour met Spaanse muziek, samengesteld door DJ Von Rosenthal, die door meer dan 120.000 bezoekers is beluisterd. Zij kregen een passievolle extra dimensie bij de beleving van de Spaanse meesterwerken. 

Outsider Art Museum

Vanaf 16 maart 2016
Op 16 maart 2016 opende koningin Maxima het nieuwe Outsider Art Museum in de Hermitage Amsterdam. Het Outsider Art Museum laat verrassende, niet gepolijste kunst zien van mensen met een bijzondere achtergrond. Het is een groeiende stroming in de hedendaagse kunst. U stapt in een compleet nieuwe wereld en wordt meegenomen in de wilde achtbaan van deze kunstenaars, die soms bijna maniakaal te werk gaan. Hun werk is authentiek, tegendraads en onconventioneel. Het leert op een andere manier naar kunst kijken.
Het Outsider Art museum organiseert wisselende tentoonstellingen, zoals China, De lijst van Dubuffet: Meesterwerken uit de Prinzhorn Collectie en Nieuwe Meesters.

Catharina, de Grootste. Zelfgeslepen diamant van de Hermitage

18 juni 2016 – 15 januari 2017
169.000 bezoekers en gasten
250 jaar nadat zij met een opzienbarende kunstaankoop de Hermitage stichtte, bracht de Hermitage Amsterdam in een rijke tentoonstelling het levensverhaal van Catharina de Grote (1729–1796), Europa’s langst regerende en zeer tot de verbeelding sprekende keizerin.
Haar naam was altijd omgeven door superlatieven en mythes, vaak ook over haar intieme leven, haar ‘favorieten’ en de hofintriges. Als Duitse prinses bereikte ze de tsarentroon door haar echtgenoot, tsaar Peter III, aan de kant te zetten. Ze had een ambitieuze agenda, met hervormingen in het hele tsarenrijk. Ze kende tegenslagen, maar bracht vooral veel tot stand. Ze had een enorme passie voor kunst, ze heeft meer betekend dan wie ook voor ’s werelds grootste kunstcollectie. Ze was een verlicht despoot, die correspondeerde met Voltaire en Diderot. Ze breidde haar rijk uit met een gebied zo groot als Frankrijk. Ze had bij dat alles een fijne neus voor getalenteerde mensen om haar te helpen, zoals de gebroeders Orlov en haar belangrijkste minnaar, Potemkin. Ze was de diamant die zij zelf sleep.
Ruim driehonderd objecten maakten een rijke tentoonstelling. Een van de hoogtepunten was het model van de Grote Tsarenkroon van het Russische Rijk, gemaakt van witgoud en ingelegd met meer dan 11.000 diamanten. 

1917. Romanovs & Revolutie. Het einde van een monarchie

4 februari 2017 — 17 september 2017
210.000 bezoekers en gasten
Op 3 februari opende loco-burgemeester van Amsterdam Kajsa Ollongren deze veelbesproken tentoonstelling, die honderd jaar na dato het dramatische verhaal bracht van de laatste jaren van het Huis Romanov in Rusland. Met enerzijds het mondaine St.-Petersburg met zijn bloeiende kunsten en anderzijds de om zich heen grijpende maatschappelijke onrust. Het publiek ervoer hoe de keuzes en beslissingen van de tsaar de Revolutie en het einde van de monarchie in Rusland na ruim 300 jaar onafwendbaar maakten. Een waar beeldverhaal met een schat aan schilderijen, toegepaste kunst, historische documenten, films, foto’s en persoonlijke kostuums en eigendommen van het tsarenpaar Nicolaas II en Alexandra en hun vijf kinderen.

De collectie is teruggegaan  naar St.-Petersburg voor de tentoonstelling Het Winterpaleis en de Hermitage in 1917, vanaf 26 oktober 2017 in Staatsmuseum de Hermitage. De bij de tentoonstelling uitgegeven catalogus, met een speciaal artikel van de hand van Alexander Münninghoff, werd zeer goed beoordeeld en raakte zo goed als uitverkocht. In de zomermaanden vond de tweede editie plaats van Jazz at the Plantage. De Hermitage Amsterdam, het Joods Cultureel Kwartier en de Hortus Botanicus organiseerden in totaal 19 drukbezochte jazzconcerten.