Tot ver in de achttiende eeuw werden de middeleeuwen gezien als een duister en barbaars tijdperk – de Dark Ages. Maar rond 1800 kwam daar verandering in. Dit hing samen met de opkomst van de moderne nationale staat, de industriële samenleving en de Napoleontische oorlogen in Europa. Men verlangde terug naar de middeleeuwen, vanuit het idee dat het leven toen nog puur en zuiver was. Er ontketende zich een ware revival op culturele terreinen, waarin ridderverhalen en neostijlen populair werden en een verzamelwoede van middeleeuwse toegepaste kunst om zich heen greep.

In de literatuur werd de ‘historische roman’ een belangrijk nieuw thema. Beroemd is het werk van Sir Walter Scott, vooral de ridderroman Ivanhoe uit 1819. In de architectuur werd de neogotische stijl populair en in de muziek raakten componisten geïnspireerd door middeleeuwse thema’s. Neem de opera Tristan und Isolde (1865) van Richard Wagner. In Rusland componeerde Aleksandr Borodin de opera Prins Igor, die teruggreep op een middeleeuws episch dichtwerk. De opera, na Borodins dood in 1887 door Nikolaj Rimski-Korsakov en Aleksandr Glazoenov afgemaakt, ging in 1890 in Petersburg in première. 

De herwaardering  van de middeleeuwen leefde ook volop aan het tsarenhof in St.-Petersburg en de tsaren Paul I, Nicolaas I en Alexander III gaven ieder op eigen wijze invulling aan de ridderromantiek die in Europa bloeide. De laatste twee legden de basis voor unieke Europese middeleeuwse collecties in de Hermitage. Nicolaas kocht harnassen en pronkwapens voor zijn Arsenaal, Alexander wist – tot grote woede van de Fransen – een fameuze middeleeuwse kunstcollectie uit Parijs aan te kopen. Beide verzamelingen zijn in de loop der tijd flink uitgebreid en zijn inmiddels wereldberoemd. Speciaal voor deze tentoonstelling komen hoogtepunten daaruit naar Amsterdam. Zij nemen de bezoeker mee op reis door de wereld van ridders en jonkvrouwen, hoofse liefde en toernooien, fenomenale kunstvoorwerpen, schandaal in Parijs en natuurlijk: de ridderlijke Romanovs.